आर्मेनिया

Bronze Age burial site Zorats Karer

Petroglyph

आर्मेनिया गणराज्य
Հայաստանի Հանրապետություն
Hayastani Hanrapetutyun

ध्वांय राष्ट्रीय चिं
म्ये: मेर हैयर्निक ("झिगु अबुदेय्‌")
आर्मेनियायागु नक्सा
राजधानी	येरेवान 40°16′N 44°34′E
तधंगु सहर	येरेवान
औपचारिक भाय	आर्मेनियन
सरकार	राष्ट्रपति शाषित गणराज्य
- राष्ट्रपति	सर्ज सर्गश्यान
- प्रधानमंत्री	टिगरान सर्गश्यान
स्वतन्त्रता	सोभियत संघं
- घोषणा	२३ अगस्ट १९९०
- पलिस्था	२१ सेप्टेम्बर १९९१
क्षेत्रफल
- फुकं	२९,८०० किमि² (१३९गु 1)
	(११,५०६ वर्ग माइल)
- लयागु प्रतिशत (%)	४.९१
जनसंख्या
- २००८ एस्टिमेटेड	३,२३१,९०० (१३३गु)
- १९८९ सेन्सस्	३,२८८,०००
- जनघनत्व	१०१/किमि² (७४गु) (२५९/वर्ग माइल)
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (पि पि पि)	२००५ एस्टिमेट
- फुकं	$13,650,000,000  (११८गु)
- प्रति छ्यं	$४,६००  (११९गु)
मुद्रा	द्राम (AMD)
ई क्षेत्र	UTC (UTC+४)
- वर्खा (DST)	DST (UTC+५)
इन्टरनेट TLD	.am
कलिंग कोड	++३७४
१ नागोर्नो-काराबाख क्षेत्र मला।

आर्मेनिया युरोपया दक्षिणी काउकस क्षेत्रय् लाःगु छगू देय् ख। थ्व देय्‌या राजधानी येरेवन ख। १९९० स्वया न्ह्यः थ्व सोभियत संघया छगू राज्यया रुपय् दयाच्वन। सोभियत संघय् जनक्रान्ति व राज्यतेसं स्वतन्त्रताया संघर्ष यायेधुंका आर्मेनियायात २३ अगस्ट १९९०य् स्वतन्त्र जुवन तर थुकिया पलिस्थाया घोषणा २१ सेप्टेम्बर, १९९१य् जुवन व थुकिया स्वतन्त्रतायात अन्तर्राष्ट्रीय मान्यता २५ डिसेम्बरय् दत। थ्व देय्‌या सीमा टर्की, ज्योर्जिया, अजरबैजान व इराननाप दु। थ्व देय्‌या ९७.९ प्रतिशत जनसंख्या आर्मेनियामि जातीय समुदाय दु धाःसा १.३% यजिदी, ०.५% रूसी व मेमेगु अल्पसंख्यक दु। आर्मेनिया प्राचीन ऐतिहासिक सांस्कृतिक धरोहर दूगु देय्‌ ख। आर्मेनियाया जुजुं ४गु शताब्दीइ इसाई धर्म ग्रहण यात। थ्व कथं आर्मेनिया राज्य ख्रिस्टी धर्म ग्रहण याइगु न्हापांगु देय्‌ ख। थ्व देय्‌य् आर्मेनियामि एपोस्टलिक चर्च दक्ले तःधंगु धार्मिक मार्ग ख। थ्व नापं थन ख्रिस्टी, मुस्मां व मेमेगु सम्प्रदायया चिधंगु समुदाय दु। आर्मेनिया (हयास्तान)या अर्मेनियामि भाषाय् अर्थ हैकया जमीन ख। हैक बाइबल कथं नोहाया वंशज ख।

आर्मेनियाया कुल क्षेत्रफल २९,८०० कि.मी² (११,५०६ वर्ग मील) दु गुकिलि ४.७१% जलीय क्षेत्र दु। जुलाई २००८या जनसंख्या प्रक्षेपन कथं थ्व देय्‌या जनसंख्या ३,२३१,९०० दु व वर्ग किमी घनत्व १०१ मनु दु। थनया जनसंख्याया १०.६% भाग अन्तर्राष्ट्रीय गरीबी रेखा (अमेरिकी डलर १.२५ प्रतिदिन स्वया म्हो आम्दानी याइपिं) स्वया क्वे ला। आर्मेनिया ४० स्वया अधिक अन्तर्राष्ट्रीय संगठनतेगु सदस्य ख। थ्व देय्‌ संयुक्त राष्ट्र, युरोपेली परिषद, एशिया विकास बैंक, स्वतन्त्र राष्ट्रतेगु कमनवेल्थ, विश्व व्यापार संगठन व गुट निरपेक्ष संगठन आदि संघतेगु सदस्य ख।

इतिहासय् आर्मेनियाया क्षेत्रफल यक्व हिलावःगु दु। वर्तमान आर्मेनिया थःगु पुलांगु आकार स्वया चिधं । ८० ई.पू.य् आर्मेनिया राजतन्त्रया अन्तर्गतय् वर्तमान टर्कीया छुं भू-भाग, सीरिया, लेबानन, इरान, इराक, अजरबैजान व वर्तमान आर्मेनियाया भू-भाग सम्मिलित दु। १९२० निसें १९९१ तक्क आर्मेनिया छगू साम्यवादी देय्‌ जुयाच्वन। थ्व सोभियत संघया छगू सदस्य राज्य जुयाच्वन। वर्तमानय् आर्मेनियाया टर्की व अजरबैजाननाप सीमा संघर्ष जुयाच्वंगु दु । नागोर्नो-काराबाखया आधिपत्ययात कया १९९२य् आर्मेनिया व अजरबैजान दथुइ ल्वापु जुल। थ्व ल्वापु १९९४य् क्वचाल। वर्तमानय् थ्व थासय् आर्मेनियाया अधिकार दु तर अजरबैजानं आ नं थ्व थासय् थःगु अधिकार दूगु धापू तयाच्वंगु दु ।

प्रशासनिक बायेज्या

शिराक

लोरी

तवूश

अरागात्सोत्न

अर्मावीर

येरवान

अरारत

कोटायक

गेघार्कुनिक

वयोत्स
द्जोर

स्युनिक

आर्मेनिया झिगु प्रान्त (आर्मेनियन भाषाय् मर्ज)य् विभाजित दु। सकल प्रान्तया मुख्य कार्यपालक (मार्जपेट) आर्मेनिया सरकारद्वारा नियुक्त जुइ। थुकिलि येरवानयात राजधानी नगर(कघाक वा Երևան) जूगुलिं विशिष्ट दर्जा बियातःगु दु। येरवानया मू कार्यपालक महापौर होता जुइ व राष्ट्रपतिद्वारा नियुक्त जुइ। सकल प्रान्तय् स्वशासित समुदाय (हमायन्क) दै। सन् २००७या तथ्यांक कथं आर्मेनियाय् ९१५ समुदाय दु, गुकिलि ४९ नगरीय व ८६६ ग्रामीण दु। राजधानी येरवान नगरी समुदाय ख, जो १२ अर्ध-स्वायत्त जिल्लाय् बायातःगु दु।

प्रान्त	राजधानी	क्षेत्रफल	जनसंख्या
अरागत्सोत्न (Արագածոտն)	अश्तारक (Աշտարակ)	२,७५३ कि.मी²	१२६,२७८
अरारत (Արարատ)	अर्ताशत (Արտաշատ)	२,०९६ कि.मी²	२५२,६६५
अर्मावीर (Արմավիր)	अर्मावीर (Արմավիր)	१,२४२ कि.मी²	२५५,८६१
गेघार्कुनिक (Գեղարքունիք)	गावर (Գավառ)	५,३४८ कि.मी²	२१५,३७१
कोटायक (Կոտայք)	ह्राजदान (Հրազդան)	२,०८९ कि.मी²	२४१,३३७
लोरी (Լոռի)	वनाद्जोर (Վանաձոր)	३,७८९ कि.मी²	२५३,३५१
शिराक (Շիրակ)	ग्युमरी (Գյումրի)	२,६८१ कि.मी²	२५७,२४२
स्युनिक (Սյունիք)	कपान (Կապան)	४,५०६ कि.मी²	१३४,०६१
तवूश प्रान्त (Տավուշ)	इजेवान (Իջևան)	२,७०४ कि.मी²	१२१,९६३
वयोत्स द्जोर (Վայոց Ձոր)	येघेग्नाद्जोर (Եղեգնաձոր)	२,३०८ कि.मी²	५३,२३०
येरवान (Երևան)	–	२२७ कि.मी²	१,०९१,२३५

मू नगर

समुदाय	प्रांत (मर्ज़)	पलिस्था	जनसंख्या
अबोव्यान	कोटायक प्रांत	1963	36,705
अगारक	स्यूनिक प्रांत	1995	5,112
अखतला	लोरी	1995	1,998
अलावर्दी	लोरी	1938	13,225
अपरन	अरागत्सोत्न	1995	6,158
अरारत	अरारत	1962	34,027
अर्मावीर	अर्मावीर	1930	26,387
अर्ताशत	अरारत	1961	35,100
अर्तिक	शिराक	1945	14,949
अश्तारक	अरागातसोत्न	1963	20,636
अयरूम	तवूश	?	2,361
बर्द	तवूश	1995	9,095
बयूरेघवन	कोटायक	1994	7,573
चंबरक	गेघारकुनिक	1995	6,683
चरेन्त्सावन	कोटायक	1961	17,752
दस्तकर्त	स्यूनिक	1995	287
दिलीजन	तवूश	1951	13,752
गवर	गेघारकुनिक	1924	22,444
गोरिस	स्यूनिक	1924	21,935
ग्युमरी	शिराक	1840	168,918
ह्राज़दान	कोटायक	1950	42,150
इजेवन	तवूश	1961	15,620
जेर्मुक	वयोत्स द्ज़ोर	1961	4,599
कजारन	स्यूनिक	1992	9,330
कपान	स्यूनिक	1938	35,071
मरालिक	शिराक	1995	5,386
मार्तुनी	गेघारकुनिक	1995	11,987
मासिस	अरारत	1995	20,539
मेघरी	स्यूनिक	1984	4,997
मत्समोर	अर्मावीर	1992	9,546
नोर हच्न	कोटायक	1991	10,198
नोयम्बर्यान	तवूश	1995	5,560
सेवान	गेघारकुनिक	1961	17,377
शमलुघ	लोरी	1995	882
सिज़ियन	स्यूनिक	1974	16,823
स्पितक	लोरी	1960	18,237
स्तेपानवान	लोरी	1938	19,341
तालिन	अरागातसोत्न	1995	5,371
ताशिर	लोरी	1983	7,586
त्साघ्काद्ज़ोर	कोटायक	1984	1,430
तुमायन	लोरी	1995	1,838
वघारशपत	अर्मावीर	1924	52,757
वनाद्ज़ोर	लोरी	1924	116,929
वर्देनिस	गेघारकुनिक	1995	12,363
वाइक	वयोत्स द्ज़ोर	1995	5,885
वेदी, आर्मेनिया	अरारत	1995	13,242
येघेग्नाद्ज़ोर	वयोत्स द्ज़ोर	1995	8,329
येघवर्द	कोटायक	1995	11,627
यरवान		782इपू	1,107,800

किपा

• 
  अरारत पर्वत
• 
  १९१९य् युरोपय् आर्मेनियामि साम्राज्य
• 
  आर्मेनियामि सेना

स्वयादिसँ

• एसिया