Wikipedia:Houptsyte/36

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia!
D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Friburg Liachtastei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Technik Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 31.410 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Neapel

Neapel (italienisch: Napoli [ˈnaːpoli], neapolitanisch: Napule [ˈnaːpulə] odder au [ˈnaːpələ]; vo Griechisch nea polis „neui Schtadt“) isch noch Rom und Mailand die drittgröschti Schtadt vo Idalie und die gröschti Schtadt vo Süditalie. S isch d Hauptschtadt vo der Region Kampanie und der Provinz Neapel. D Schtadt sälber het öbbe 1 Million Iiwohner mit erä hoche Dunkelziffre vo Persone, wo nit amtlig regischtriert si, zsämme mit de Vorört het d Agglomeration über 4,4 Millione Iiwohner.

Neapel litt am Vesuv im Golf vu Neapel. D'Aafäng vu de Stadt lige an de Chüste, wu de erscht Stadtchärn entstande-n-isch. Dört sin di griechische Koloniie gläge, wu de Aafang vum Handel bedütet un dodemit zur Entwicklig vu de hüttige Stadt biidrage hänn. S Stadtgebiet isch vu Hügel brägt, wu di meiste devuu e Höchi zwüsche 150 un 452 Meter hänn un wu eigeni Stadtdeil un Quartier druff entstande sin, dezüe chömme no mehreri Insle, Halbinsle un Buchte. Geologisch gseh hät Neapel e kumpläxi Gschicht, di letschti Schicht bstoht vor allem us Gröll mit vulkanischem Ursprung. 10 km vo Neapel liit dr Vulkan Vesuv. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

... ass d Hanna Sahlfeld-Singer anne 1971 zue de eerschte elf Frauen im Nazionaalroot gheert het?
... dass sich de Leerer Emilio Stainer starch für sys Walserdoorff Alagna (Im Land) und sys Alagnertüütsch (Laindertitzschu) ygsetzt hät?
... dass im Sanggallar Rintil de pfifoldər uf s štrɔɔssboərgərlı goot?
... dàss dr Marne-Sittakànààl a Tail vum Wàsser vu dr Moivre uffnìmmt?
... dass dr Schwiizer Seminarischt Maurice Bavaud am 9. Novämber 1938 versuächt het, dr Adolf Hitler z'Münchä z'erschiässä?

Àlemànnischa Nochrìchte:

3. Dezämber 2025:
«Summervogel»? «Schmetterling»! Wie Mundart-Wörter aussterben (20min)
1. Dezämber 2025:
Adventskalender 2025 – jede Tag e Foti us em Material vom Sprochatlas vo der tütsche Schwyz (um 1950) und d Erchlärig vom Ortsname, vo wo die Foti ischt (idiotikon.ch)
1. Dezämber 2025:
«Pferd» statt «Ross»: Verwendest du noch Mundart-Begriffe? (20min)
28. Novämber 2025:
Zwei Zahlen, tausend Fragen – was steckt hinter «six-seven»? (SRF)
KI macht Dialektsprecher zu Deppen (Badische Zeitung)
Hüsingen diskutiert über Alemannisch im Kindergarten (Badische Zeitung)
Sigmaringer Wibele für Großmeister im Schwäbisch Schwätzen (Schwäbische Zeitung)
27. Novämber 2025:
»Am Bütschgi beißt man sich dann fest!« (Die Zeit)
Dialektratis Surselva: Das Schweizerdeutsch der Rätoromanen (SRF)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

8. Dezämber

1813: Z Wien dirigiert dr Ludwig van Beethoven d Uruffierig vu syre 7. Sinfoni.
1978: Di israelisch Bolitikeri Golda Meïr (Bild) stirbt.
1980: Dr britisch Popmusiker John Lennon wird vor em New Yorker Dakota-Building vum Mark David Chapman verschosse.
1991: D Staatsoberhaipter vu Russland, Wyssrussland un dr Ukraine bschließe d Uflesig vu dr Sowjetunion un grinde d Gmainschaft vu Unabhängige Staate (GUS).
1997: D Union de Banques Suisses un dr Schwyzerisch Bankverain chinde d Fusion aa, wu d UBS AG drus entstoht.